در دنیای مدرن بانکداری، قوانین و مقررات همواره به دنبال ارتقای امنیت و بهبود تجربه‌ی کاربری بوده‌اند. یکی از مهم‌ترین تحولاتی که در سال‌های اخیر در این حوزه رخ داده است، دومین دستورالعمل خدمات پرداخت یا PSD2 (Payment Services Directive 2) است. PSD2 که توسط اتحادیه اروپا تنظیم شده، نه تنها بانک‌ها و موسسات مالی را ملزم به رعایت استانداردهای جدید امنیتی می‌کند، بلکه درها را برای نوآوری و رقابت بیشتر باز می‌گذارد. اما این قانون مهم که مدت‌ها منتظر اجرای کامل بود، حالا آماده‌ی تغییرات بزرگی در صنعت بانکداری است.

PSD2 چیست؟

PSD2 به عنوان یک دستورالعمل اتحادیه اروپا، هدفش افزایش رقابت، امنیت، و شفافیت در حوزه‌ی خدمات پرداخت است. این دستورالعمل به کاربران اجازه می‌دهد که دسترسی به داده‌های مالی خود را به شرکت‌های ثالث معتبر (مانند فین‌تک‌ها و استارتاپ‌های مالی) بدهند. PSD2 در سال ۲۰۱۸ به مرحله اجرا رسید و تغییرات بزرگی در حوزه‌ی بانکی ایجاد کرد، از جمله بانکداری باز (Open Banking) که تجربه‌ی جدیدی از خدمات مالی را به کاربران ارائه می‌دهد.

اهداف کلیدی PSD2

۱. افزایش امنیت تراکنش‌ها: با PSD2، اتحادیه اروپا الزامات سخت‌تری برای تأیید هویت کاربران (Strong Customer Authentication – SCA) ایجاد کرده است تا تراکنش‌ها امن‌تر و قابل اعتمادتر شوند. این الزام باعث کاهش تقلب‌ها و افزایش امنیت داده‌های مشتریان می‌شود.

۲. ایجاد بانکداری باز: PSD2 از بانک‌ها می‌خواهد که دسترسی به داده‌های مشتریان را برای سرویس‌دهندگان ثالث (TPPها) فراهم کنند. این موضوع به کاربران امکان می‌دهد تا از خدمات مالی نوآورانه بهره‌مند شوند و به صورت امن از سرویس‌های پرداخت و مدیریت مالی غیر بانکی استفاده کنند.

3. افزایش رقابت: PSD2 با تسهیل دسترسی به داده‌ها و ایجاد فرصت برای ورود شرکت‌های نوآور، رقابت را افزایش می‌دهد. این تغییر باعث شده تا استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری مالی بتوانند خدمات نوآورانه و متنوع‌تری به مشتریان ارائه کنند.

مزایای PSD2 برای کاربران و شرکت‌ها

برای کاربران

• دسترسی به خدمات متنوع‌تر: کاربران می‌توانند از انواع جدیدی از خدمات مالی استفاده کنند که به بهبود مدیریت مالی و سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
• افزایش امنیت: به لطف پروتکل‌های امنیتی جدید، کاربران می‌توانند با اطمینان بیشتری از خدمات آنلاین مالی استفاده کنند.
• تجربه کاربری بهتر: کاربران می‌توانند با دسترسی به خدمات مالی نوآورانه از تجربه‌ی بهتری در مدیریت امور مالی خود برخوردار شوند.

برای کسب‌و‌کارها

• فرصت‌های جدید برای فین‌تک‌ها: شرکت‌های فناوری مالی می‌توانند از داده‌های بانکی استفاده کرده و خدماتی نوآورانه برای کاربران ارائه دهند.
• کاهش هزینه‌ها: بانک‌ها و موسسات مالی به دلیل استفاده از فناوری‌های جدید و دیجیتالی‌شدن فرایندها، می‌توانند هزینه‌های عملیاتی خود را کاهش دهند.
• افزایش رقابت‌پذیری: PSD2 به شرکت‌های مالی و بانک‌ها امکان می‌دهد تا خدمات خود را با قابلیت‌های جدید تطبیق دهند و در بازار رقابتی بیشتری حضور داشته باشند.

چالش‌های پیش روی PSD2

با تمام مزایا، اجرای PSD2 نیز با چالش‌هایی همراه است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱. امنیت و حریم خصوصی

با این که PSD2 باعث افزایش امنیت می‌شود، اما دسترسی شرکت‌های ثالث به داده‌های کاربران نگرانی‌هایی درباره‌ی حریم خصوصی به همراه دارد. این شرکت‌ها ملزم به رعایت استانداردهای امنیتی خاصی هستند، اما همچنان برخی کاربران نسبت به اشتراک‌گذاری اطلاعات مالی خود نگران هستند.

۲. پیچیدگی فنی

بانک‌ها و موسسات مالی باید سیستم‌های خود را به روز کنند تا بتوانند به الزامات PSD2 عمل کنند. این فرایند نیازمند منابع و هزینه‌های بالاست و ممکن است برای بانک‌های سنتی چالشی جدی ایجاد کند.

۳. آگاهی کاربران

بسیاری از کاربران از مزایا و امکانات PSD2 آگاه نیستند. بانک‌ها و شرکت‌های مالی نیاز به اطلاع‌رسانی دقیق‌تری دارند تا کاربران را از فواید بانکداری باز و امنیت آن آگاه سازند.

چرا PSD2 بالاخره آماده اجراست؟

با گذشت چندین سال از تصویب PSD2 و رفع مشکلات اولیه، این دستورالعمل اکنون به طور کامل اجرا شده و تغییرات قابل توجهی را در حوزه بانکداری به ارمغان آورده است. بانک‌ها، فین‌تک‌ها و موسسات مالی با تطبیق سیستم‌های خود با الزامات PSD2، حالا قادرند خدمات بهتری به مشتریان ارائه دهند و از فناوری‌های نوین برای ارتقای تجربه کاربران بهره ببرند.

PSD2 نقطه‌ی عطفی در صنعت بانکداری محسوب می‌شود که به کاربران امکان دسترسی به خدمات متنوع‌تر و امن‌تر را می‌دهد. با اجرای کامل PSD2، انتظار می‌رود که بازار خدمات مالی به سمت نوآوری و دیجیتالی شدن پیش رود. بانک‌ها و موسسات مالی با پذیرش این تغییرات می‌توانند رقابت‌پذیری خود را افزایش داده و به نیازهای مدرن کاربران پاسخ دهند. در عین حال، با رعایت اصول امنیت و حریم خصوصی، این تحول می‌تواند به یک تجربه مثبت برای کاربران و کسب‌وکارها تبدیل شود.